Tarczycę zaliczamy do największych gruczołów wydzielania wewnętrznego występujących u człowieka. To nieparzysty narząd w układzie dokrewnym zbudowany z dwóch płatów bocznych, połączonych cieśnią. Ze względu na swoje położenie jest łatwo dostępny do badania, już gołym okiem widać ewentualne anomalie, co do jego wielkości. Zadaniem gruczołu tarczycowego jest produkcja i sekrecja hormonów takich, jak tyroksyna (T4 – między innymi pobudzanie procesów utleniania w tkankach, rozpad tłuszczów do kwasów tłuszczowych i glicerolu), trójjodotyronina (T3 – regulacja pracy ośrodkowego układu nerwowego, to od niej zależy wzrost organizmu) i kalcytonina (jej zadaniem jest regulacja gospodarki wapniowo-fosforowej). Do najczęstszych chorób układu dokrewnego, z którymi pacjent trafia w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego należą nadczynność i niedoczynność gruczołu tarczycowego.Tarczyca jest delikatnym gruczołem, dlatego warto pamiętać, co może jej zaszkodzić:
- Produkty przetworzone – już od kilkunastu lat żywność przetworzona stała się naturalnym sposobem żywienia i częścią naszego jadłospisu mimo, że badania dowiodły jej wpływ na procesy zapalne w organizmie. Żywność przetworzona prawie nie zawiera przeciwutleniaczy, flawonoidów, karotenoidów, kwasu foliowego, witaminy C, witaminy K i tysięcy substancji czynnych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania komórek organizmu. Produkty przetworzone mają za to składniki wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia jak tłuszcze nasycone. Najpopularniejsze produkty wysoko przetworzone to coca – cola, herbata rozpuszczalna, syropy owocowe, napoje gazowane, chipsy i słone przekąski, wysoko przetworzone wędliny, w tym parówki, kostki rosołowe, przyprawy w płynie, sosy, ekspresowe zupy, gotowe ciasta w proszku i wszystko z kategorii “możesz >ugotować< w 10 minut”. Eliminacja tych składników znacznie poprawi zdrowie i samopoczucie i to już w krótkim czasie.
- Fluor – jest wszechobecny w naszym życiu. Występuje w paście do zębów, często również w wodzie pitnej. Jego nadmiar może prowadzić do zaburzenia procesów enzymatycznych w tkankach – zahamowania oddychania komórkowego, przemiany węglowodanów i tłuszczy oraz syntezy hormonów. Konsekwencją tego są uszkodzenia kości, zaburzenia pracy tarczycy i trzustki. Fluor zatruwa tarczycę. Ponadto wiąże się z receptorami w całym systemie hormonalnym, zakłócając jego pracę. Fluor blokuje przyswajanie magnezu, który jest bardzo istotny dla właściwego przekazywania sygnałów w układzie nerwowym. Fluor jest jednym z głównych składników leków psychotropowych a także… trutek na insekty.
- Soja – ma duży wpływ na gospodarkę hormonalną. Posiada substancje antyodżywcze, które hamują wchłanianie jodu, zaburzając pracę tarczycy. Soja zawiera także sporo fitoestrogenów, co może się przyczynić do zaburzenia produkcji enzymów zwanych peroksydazami. Jeśli tarczyca nie funkcjonuje prawidłowo, nasz organizm nie może przetwarzać jodu, co powoduje zaburzoną produkcję hormonów tarczycy. Dodatkowo konsumpcja produktów sojowych jest niebezpieczna ze względu na jej wysoką podatność na modyfikacje genetyczne, które mają zły wpływ na nasze zdrowie. Najlepiej wykreślić soję ze swojego menu.
- Teflon – wytwarzany za pomocą kwasu perfluorooktanowego (PFOA). To szkodliwy związek chemiczny, powodujący negatywne zmiany w tarczycy nawet mimo rzadkiego kontaktu z tą substancją. Dowiedziono badaniami jego działanie rakotwórcze. Kwas perfluorooktanowy może również spowodować wady wrodzone, zaburzenia rozwojowe i hormonalne oraz podwyższony poziom cholesterolu.
- Folia aluminiowa – często stosowana do owijania żywności, pakowania kanapek do szkoły czy pracy. Jest również bardzo popularna w wersji tacek foliowych, stosowanych do grillowania. Aluminium z folii przenika bezpośrednio do jedzenia, tym samym powodując szereg groźnych chorób. Badania, przeprowadzone w Keele University w Wielkiej Brytanii wykazały, że wysoki poziom tego metalu prowadzi do choroby zwyrodnieniowej, a także może pogorszyć pracę tarczycy oraz spowodować jej uszkodzenie. Aluminium jest metalem neurotoksycznym, ma zły wpływ na mózg, powoduje chorobę Alzheimera, demencję, autyzm i chorobę Parkinsona. Aluminium znajduje się równiez w puszkach wody gazowanej, produkuje się z niego wieczka od jogurtów i serków, występuje w dezodorantach, w żywności (jako E 173 – aluminium, E 541 – fosforan aluminiowo-sodowy, E 554 – krzemian aluminiowo – sodowy , E 556 – krzemian aluminiowo – wapniowy, E 559 – krzemian aluminiowy). Warto być uczulonym na ten składnik i sprawdzać go przed zrobieniem zakupów.
- Bisfenol A (czyli BPA) to zwykły składnik plastikowych naczyń oraz sztućców. Związek blokuje działanie hormonów tarczycy i jest antagonistą T3. Dowiedziono również, że plastik jest źródłem ftalanów, które powodują zmniejszenie wrażliwości receptorów hormonów tarczycy. Bisfenol A od kilku lat jest wycofany z produkcji naczyń dla małych dzieci. Występował powszechnie w dziecięcych butelkach oraz smoczkach. Jest podejrzewany o działanie rakotwórcze. Należy uważać, w czym jest nam podawana żywność na wynos – warto zainwestować w pojemniki szklane. Również odradza się przechowywania pojemników plastikowych w lodówce.
- Pestycydy – mogą przyczyniać się do poważnych zmian w tarczycy. Aby się przed nimi chronić, należy ograniczyć kontakt z takimi substancjami jak środki ochrony roślin, środki grzybobójcze czy owadobójcze. Istnieje lista produktów, zawierających największą ilość pestycydów. To głównie jabłka, słodka papryka, winogrona, ogórki, truskawki, nektarynki.
Sytuację z powszechnym niedoborem jodu w Polsce nieco poprawił przepis powszechnego jodowania soli kuchennej w 1997 roku (30 mg KJ/kg soli). Jednak każdy z nas może podziałać więcej dla dobra tarczycy. W naszym planie żywieniowym powinny znaleźć się potrawy składające się z ryb morskich, wołowiny, wieprzowiny, szpinaku oraz rzodkiewki. Bardzo dobrym źródłem jodu są również tran, owoce morza, jaja, płatki owsiane, ananasy, a także przetwory mleczne. Warto wiedzieć, że takie produkty, jak kapusta, rzepa, brukwie, brukselka czy kalafior hamują przyswajanie jodu, dlatego należy nieco ograniczyć ich konsumpcję. Dobrym pomysłem jest także wyjazd przynajmniej raz w roku nad morze i skorzystanie z nadmorskiego klimatu wzbogaconego w jod.